تهران در سلامت به سر نمی برد/ سرانه بهداشت پایتخت در حد صفر

به گزارش نسیم صبا از مهر، نشست کمیته سلامت مجمع نمایندگان تهران به منظور بررسی راهکارهای تقویت زیرساخت‌های بهداشتی کلانشهر تهران با حضور معاونان بهداشت سه دانشگاه علوم پزشکی تهران، شهید بهشتی و ایران، به میزبانی کمیسیون بهداشت و درمان مجلس برگزار شد.

در ابتدا، عبدالحسین روح الامینی رئیس کمیته سلامت مجمع نمایندگان تهران، گفت: وضعیت بهداشت و درمان در بودجه مطلوب نیست و باید تدبیر کرد که وضعیت بهداشت پایتخت بدتر نشود.

وی خطاب به مسئولان حاضر در نشست، ادامه داد: می‌طلبد پیشنهادات خود را برای پیش بینی در بودجه ۱۴۰۲ و برنامه هفتم توسعه به ما ارائه کنید، زیرا در برنامه هفتم می‌توان بخشی از مشکلات را حل و فصل کرد؛ شهرداری می‌تواند به دانشگاه‌ها برای ساخت خانه‌های بهداشت کمک کند اما خدمت و بحث تأمین نیروی انسانی را باید دانشگاه‌ها خود تقبل کنند؛ البته جلسه‌ای را با وزیر راه و شهرسازی برای توجه به انبوه سازی و بافت‌های فرسوده برگزار خواهیم کرد و می‌طلبد سازمان‌ها و نهادها، فضایی را در اختیار شما و اورژانس قرار دهند.

روح الامینی یادآور شد: لایحه بودجه را دولت به مجلس می‌دهد و ما نمی‌توانیم تغییرات چندانی در آن ایجاد و فربه کنیم بنابراین باید احکامی را برای پیش بینی در برنامه هفتم توسعه ارائه کنید تا بتوان آن را در آینده در بودجه لحاظ کرد؛ می‌طلبد برای توجیه مسئولان مربوطه، محتوا و نمودارهای لازم را تهیه و ارائه کرد تا بتوان حمایت لازم را داشته باشیم.

وی خطاب به معاونان بهداشت دانشگاه‌های تهران، ایران و شهید بهشتی، گفت: شما مسئول پیگیری مشکلات هستید و باید برای رفع آنها بجنگید و می‌طلبد حکم قانونی را برای الزام مسئولیت پذیری اجتماعی شرکت‌ها، صنایع و دیگر موارد پیش بینی کرد. مسئولان مربوطه باید چالش‌ها را به ما ارائه کنند و در مورد ۳ دانشگاه فرماندهی واحد وجود داشته باشد و مطالبات و خواسته‌هایی را که برای پیش بینی در لایحه بودجه و برنامه هفتم توسعه مدنظر دارید به ما ارائه کنید.

رئیس کمیته سلامت مجمع نمایندگان تهران با تاکید بر اینکه سهم سلامت از مالیات بر ارزش افزوده نباید جای دیگر هزینه شود زیرا پول مردم است و باید در جای خود هزینه شود، گفت: رئیس جمهور، پزشک خانواده و نظام ارجاع را باور دارد و اگر عوارض سیگار افزایش و احیا شود، بهداشت و درمان نیاز به منابع چندانی ندارد؛ شما مسئولان حوزه سلامت از هم اکنون باید هوشیار باشید که مسئولان دولتی مدافع دخانیات نشوند و بتوان نسبت به افزایش عوارض دخانیات در بودجه اقدام کرد.

در ادامه، مختاری مدیرکل دفتر مطالعات اجتماعی مرکز پژوهش‌های مجلس افزود: یکی از مهم‌ترین مشکلات تهران بحث بهداشت آن است و مرکز پژوهش‌ها دو موضوع یکسان شدن بخش حرفه‌ای خصوصی و دولتی و همچنین حوزه بهداشت را در دستور کار قرار داده تا بتوان در لایحه بودجه ۱۴۰۲ همکاری‌های لازم را برای توجه به آنها داشته باشیم.

وی گفت: باید توجه داشت که برای پرداختن به اهداف کوتاه مدت در بودجه و بلندمدت در برنامه هفتم چه اقداماتی را باید انجام داد و باید از ظرفیت برنامه به درستی استفاده کرد و نباید از آن غافل شد؛ می‌طلبد در برخی سازمان‌ها فضایی برای پرداختن به مباحث بهداشتی اختصاص داده شود؛ ما جلساتی را با معاون بهداشت وزارت بهداشت برگزار کردیم و بر روی دو موضوع اتفاق نظر داشتیم مبنی بر اینکه فارغ از اینکه خود وزارت بهداشت برای امور جاری دنبال اعتبارات است ما از طریق مرکز پژوهش‌ها کمک کنیم که دو مبحث گفته شده را مد نظر قرار دهیم و اینکه ما درمانگرا هستیم باید به سمت پیشگیری محوری پیش برویم و حوزه بهداشت جزو نقاط قوت نظام سلامت است و باید کمک کنیم که مشکلات برطرف شود و می‌توان از ظرفیت مرکز پژوهش‌ها نیز استفاده کرد و تعامل و پیگیری‌ها در حوزه سلامت افزایش یابد.

علیرضا اولیایی منش معاون بهداشت دانشگاه علوم پزشکی تهران با تشکر از نمایندگان مجلس برای توجه به مشکلات بهداشتی و درمانی کلانشهر تهران، افزود: خوشبختانه در این دوره با دانشگاه‌های علوم پزشکی ایران و شهید بهشتی جلسات زیادی را داشتیم و همدلی لازم میان ما ایجاد شده؛ مشکلات در شهرستان‌های استان تهران قابل حل تر بوده اما مشکلات سطح تهران بیشتر است و در این رابطه ۳ جلسه را با شهردار برگزار و ایشان پیگیر حل مشکلات است اما همچنان حل نشده است؛ رهبر معظم انقلاب تقویت شبکه بهداشت و درمان را مورد توجه قرار داده و ما باید به این امر مهم توجه کنیم.

وی با اشاره به وضعیت کلی واحدهای ارائه دهنده خدمات بهداشتی اولیه در سطح استان تهران، گفت: در دانشگاه ایران ۵۹ مرکز واحد ارائه دهنده خدمات و ۱۷۹ پایگاه، در دانشگاه شهید بهشتی ۵۸ مرکز و ۱۶۶ پایگاه و در تهران ۴۸ مرکز و ۹۹ پایگاه داریم و دو پایگاه ملکی در دانشگاه ایران و یک پایگاه در دانشگاه شهید بهشتی داریم و دانشگاه علوم پزشکی تهران از این مهم بی بهره است؛ ۲۶ واحد غیرفعال در ایران، ۶ مرکز در شهید بهشتی و ۴ مرکز در دانشگاه تهران وجود دارد و به ۱۲۰ پایگاه غیرفعال در دانشگاه ایران، ۷۷ پایگاه در دانشگاه شهید بهشتی و ۲۰ پایگاه در دانشگاه تهران نیاز داریم.

معاون بهداشت دانشگاه علوم پزشکی تهران افزود: متراژ استاندارد مورد نیاز برای خرید و راه اندازی پایگاه سلامت ۲۵۰ متر و مرکز خدمات جامع سلامت شهری ۶۰۰ متر و همچنین اعتبار موردنیاز به منظور خرید ساختمان برای استقرار و ساماندهی مراکز فاقد ملک ۱۰ همت است و اگر این مبلغ تأمین شود تمامی کسری‌ها در مراکز ملکی قابل جبران است البته این برآورد مربوط به یک ماه گذشته است.

وی یادآور شد: ۲ هزار و ۲۳۳ پست مصوب در دانشگاه علوم پزشکی تهران داریم که یک سوم این پست‌ها خالی بوده و همچنین ۷۹ درصد پست‌های دانشگاه شهید بهشتی بلاتصدی و حدود یک سوم پست‌ها خالی است البته حدود ۶۵ درصد پست‌های دانشگاه ایران هم خالی است و شبکه بهداشت درمان تهران ۷ هزار و ۷۶۹ پست مصوب دارد که ۵ هزار و ۴۵۰ پست آن خالی است. یعنی ۷۰ درصد پست‌های مصوب در شهر تهران خالی است که نیمی از این میزان توسط نیروهای شرکتی و برون سپاری پر شده و ۳۰ تا ۴۰ درصد پست‌ها همچنان خالی است و همزمان باید به فکر تأمین نیروهای انسانی هم باشیم.

وی افزود: متأسفانه مشکلات تهران از تمامی نقاط کشور بیشتر است و دارای بیشترین معتادان، آمار طلاق، معضلات اجتماعی، پسماند، آلودگی هوا و بافت‌های فرسوده است و چنانچه به حوزه بهداشت رسیدگی کنیم هزینه‌های بیمارستان سازی کاهش می‌یابد.

سهرابی معاون بهداشتی دانشگاه شهید بهشتی، در این نشست، گفت: می‌طلبد ساختار ارائه خدمات سلامت را با ساختار شهرداری یکی کنیم و اگر در تهران بحران یا زلزله‌ای رخ دهد ساختار ما به طور کامل متفاوت است و عملاً نمی‌توانیم با شهرداری در ارتباط باشیم.

وی افزود: پیشنهاد ما این است که هر شهرداری مسئول سلامت منطقه خود باشد و مسئولیت داشته باشد و شاخص‌های آن را جزو عملکردش ببیند؛ می‌توان در هر ۲۲ منطقه ۲۲ مرکز بهداشت داشته باشیم و آنها را چابک کنیم که نیاز به نیروی انسانی زیادی نداشته باشند؛ می‌طلبد در هر منطقه شهری یک مرکز بهداشت، در هر ناحیه یک مرکز خدمات جامع سلامت و در هر محله‌ای یک پایگاه داشته باشیم؛ می‌توان در راستای این ساختار از امکانات شهرداری استفاده کنیم؛ شهرداری در هر محله‌ای سرای محله دارد و اگر اجازه دهند آن را تبدیل به پایگاه خواهیم کرد البته اگر زمین برای ساخت پایگاه به ما اختصاص داده شود برای ساخت آن نیاز به تخصیص بودجه و حمایت داریم.

سهرابی ادامه داد: در مورد بحث نیروی انسانی بسیاری از واحدها برون سپار هستند و ماهانه ۸.۵ میلیون تومان به آنها پرداخت می‌کنیم و اگر ساماندهی شوند تحت پوشش خودمان قرار می‌گیرند و باعث صرفه جویی در هزینه‌ها می‌شود؛ ۱۶ درصد جمعیت ما را اتباع تشکیل می‌دهد و ۶ میلیون دلار برای واکسن آنها هزینه کردیم؛ توجه به مجوز خرید و تعامل با شهرسازی و استفاده از سرویس‌های سایر نهادها و ارگان‌ها از جمله پیشنهاداتی است که می‌توان مورد توجه قرار داد.

رحمانی زاده مشاور رئیس سازمان اورژانس کشور در ادامه این نشست گفت: با توجه به مشکلات مرتبط با کمبود زمین، دریافت مجوز ساخت و هزینه‌های سنگین آن برای راه اندازی مراکز و پایگاه‌های بهداشتی و پایگاه‌های اورژانس ۱۱۵ در کلان شهر تهران پیشنهاد می‌شود بر اساس بند ۹ مصوبات شانزدهمین نشست شورای عالی سلامت و امنیت غذایی، وزارت کشور و شهرداری‌ها مکلف شوند نسبت به تأمین و ارتقا سلامت شهروندان در هنگام بروز حوادث و فوریت‌های پزشکی و بهره مندی از حقوق شهروندی و نیز کاهش هزینه‌ها، تأمین زمین و فضای فیزیکی برای ایجاد پایگاه‌های اورژانس پیش بیمارستانی به منظور دستیابی شهروندان به خدمات اورژانس در زمان طلایی مطابق با استانداردهای سازمان اورژانس و همچنین کمک به بهسازی و نوسازی پایگاه‌های اورژانس پیش بیمارستانی شهری در شهرداری‌ها بر اساس استاندارد اقدام کنند.

وی افزود: بنابراین با در نظر گرفتن این مصوبه و نیاز مبرم معاونت بهداشتی دانشگاه‌های علوم پزشکی استان تهران مبنی بر راه اندازی مراکز بهداشتی و مراکز جامع سلامت، می‌توان با یک نقشه استاندارد که بر اساس تفاهم نامه‌ی مشترک با سازمان اورژانس کشور منعقد می‌شود یک مرکز بهداشتی درمانی و پایگاه اورژانس ۱۱۵ را با هزینه کمتر و استفاده حداکثری از فضای در اختیار قرار داده شده توسط شهرداری تهران ساخت. همچنین از دیگر مزایای این طرح می‌توان به ارائه خدمات انتقال و ارجاع بیماران بد حال توسط پرسنل فوریت‌های پزشکی مستقر در مرکز بهداشتی (بر اساس دستورالعمل‌ها و آئین نامه‌های اجرایی مورد توافق دو طرف) به مراکز درمانی اشاره کرد که همین امر موجبات رفاه و افزایش دسترسی عادلانه به خدمات سلامت و فوریت‌های پزشکی را به صورت همزمان برای مردم شهر تهران فراهم خواهد کرد.

محمد طباطبایی معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی ایران در این نشست، گفت: متأسفانه مردم تهران نسبت به سایر مناطق کشور کم تحرک تر بوده، لبنیات کمتری مصرف می‌کنند و دیابت و فشارخون در میان آنها از همه بالاتر اما آگاهی شأن کمتر از متوسط کشور است. همچنین رشد جمعیت تهران در طی ۳۰ سال گذشته هفت برابر متوسط کشوری بوده اما شبکه سلامت نه تنها تقویت نشد بلکه ضعیف‌تر هم شد، در حالی که همه تصور می‌کنند تهران برخوردار است؛ در کل کشور با کمبود ۱۳۵ مرکز جامع سلامت روبرو هستیم که از این تعداد ۱۱۵ مرکز مربوط به تهران است و ۴۰۰ پروژه مرکز جامع بهداشت در کشور در حال ساخت بوده اما هیچ کدام از آنها متعلق به تهران نیست البته مشکلات پایتخت به ما مسئولان هم بر می‌گردد.

وی ادامه داد: سرانه بهداشت دانشگاه ایران ۷۹ صدم و سرانه درمان ۵.۲۲ است یعنی ۷ برابر سرانه بهداشت در درمان هزینه می‌شود و بودجه به سمت درمان و تجهیزات می‌رود البته کسری پروژه‌های درمان حدود ۱۱۲ همت است اما کل کسری پروژه‌های بهداشت ۹ همت است و این هم مربوط به سایر استان‌ها است و حتی یک ریال برای تهران هزینه نمی‌شود؛ با ساختار ۳۰ سال پیش، پیش می‌رویم یک چهارم پرسنل دانشگاه ایران نیروی بهداشتی است و با این موضوع در دانشگاه‌های شهید بهشتی و تهران هم مواجه هستیم؛ با شبکه ناقص فعلی کارها را پیش می بریم و اگر شبکه کامل شود امور سرعت بیشتری می‌گیرد.

همچنین در این نشست مطرح شد که باید برنامه توسعه هفتم را در وهله اول تصویب و سپس بودجه را بر مبنای آن ببندیم و اینکه با چه رویکردی پیش برویم در استان تهران با نظام‌های متعدد و گوناگون مواجه هستیم که بهره وری را پایین می‌آورند و هماهنگی ندارد؛ تولیت بهداشت دست وزارت بهداشت بوده و مدیریت یکپارچه نظام سلامت را در تهران نداریم.

بختیاری مدیر گروه بهداشت و درمان مرکز پژوهش‌های مجلس گفت: توجه مجلس و دولت به بحث مالیات دخانیات در بودجه امری بسیار ضروری است در این رابطه پیشنهاد می‌شود مجلس و دولت در بالاترین سطح خودشان، رویکرد سلامت محور در قبال مالیات دخانیات داشته باشند؛ در خصوص مالیات بر ارزش افزوده هم دولت در لایحه تقدیمی به مجلس، همه منابع موضوع سهم یک درصد مالیات بر ارزش افزوده را برای سلامت تخصیص نمی‌دهد و مجلس هم معمولاً هر آنچه دولت در این خصوص در لایحه درج می‌کند را مصوب می‌کند، در حالی که طبق قانون، این منابع باید برای سلامت تخصیص یابد، بنابراین لازم است مجلس در این خصوص هم توجه کافی داشته باشد تا منابع مربوطه برای سلامت مردم لحاظ شود.