تکیه حاتمی‌کیا بر کرسی داوری پس از ۱۴ سال/ «غریب»‌ چرا غریب ماند؟

به گزارش نسیم صبا از مهر: «مهر سیمرغ» عنوان بسته خبری-تحلیلی روزانه‌ای است که به مرور متن و حاشیه چهل‌ویکمین جشنواره فیلم فجر می‌پردازد.

هر روز می‌توانید با «مهر سیمرغ ۴۱» در جریان آخرین تحولات بزرگ‌ترین رویداد سینمایی کشور، در تازه‌ترین دوره برگزاری قرار بگیرید.

امروز شنبه ۲۲ بهمن‌ماه و در آستانه برگزاری آئین اختتامیه چهل‌ویکمین جشنواره فیلم فجر در برج میلاد تهران با یازدهمین شماره از «مهر سیمرغ ۴۱» همراه شوید.

چهره روز؛ ابراهیم حاتمی‌کیا

بالاخره روز گذشته و همزمان با برگزاری نشست معرفی نامزدهای بخش‌های مختلف چهل‌ویکمین جشنواره بین‌المللی فیلم فجر توسط مجتبی امینی دبیر این جشنواره، از ترکیب هیأت داوران هم رونمایی شد؛ ترکیبی که از میانه برگزاری جشنواره کنجکاوی‌ها و گمانه‌زنی‌ها درباره آن به اوج رسیده و بر اساس فهرست نهایی اعلام شده حتی می‌توان گفت، فهرست داوران لو رفته بود!

پرویز شیخ طادی، مجید اسماعیلی، ابراهیم حاتمی‌کیا، محمود رضوی، محمدرضا شریفی‌نیا، محمد تقی فهیم و مسعود نقاش‌زاده هفت سینماگری هستند که داوری آثار این دوره از جشنواره را برعهده داشته‌اند که در این ترکیب بی‌تردید مهمترین چهره ابراهیم حاتمی‌کیا است.

پیش‌تر و در روزهایی که نام حاتمی‌کیا به‌عنوان یکی از گزینه‌های احتمالی داوری جشنواره در محافل رسانه‌ای مطرح شده بود، در مهر سیمرغ به این گزاره پرداختیم که آیا او حساسیت خود را نسبت به قبول داوری کنار می‌گذارد و آیا این بار دعوت برگزارکنندگان فجر را می‌پذیرد؟

حاتمی‌کیا در دهه ۶۰ و ۷۰ و در دوره‌های هشتم، نهم، دهم و سیزدهم جشنواره فیلم فجر داوری در دو بخش فیلم‌اولی‌ها و بخش اصلی را تجربه کرده بود و به نوعی چهره‌ای پرتکرار در ترکیب داوران جشنواره به حساب می‌آمد. او در دهه هشتاد اما تنها در دوره بیست‌وهفتم این مسئولیت را پذیرفت و از آن سال تا به امروز علی‌رغم دعوت مکرر دبیران دوره‌های مختلف فجر، او دیگر حاضر به پذیرش داوری فجر نشده بود.

تکیه حاتمی‌کیا بر کرسی داوری پس از ۱۴ سال/ «غریب»‌ چرا غریب ماند؟

او پس از ۱۴ سال بار دیگر تکیه بر کرسی داوری جشنواره فیلم فجر را در حالی پذیرفته است که برگزاری این رویداد و احتمالاً رونمایی از آرای داوران درباره برگزیدگان بخش‌های مختلف عاری از حاشیه نخواهد بود.

کارگردان فیلم‌های ماندگاری همچون «دیده‌بان»، «آژانس شیشه‌ای»، «بوی پیراهن یوسف» و «به رنگ ارغوان» حالا بیشتر از همیشه در معرض توجه رسانه‌ها قرار دارد؛ او که در یک دهه گذشته در واکنش به آرای هیأت داوران درباره آثار خود، به زبانی صریح لب به گلایه و انتقادات آتشین می‌گشود و حتی از انحراف جشنواره فجر از اهداف اصلی و اولیه خود می‌گفت، حالا خود در مقام قضاوت قرار گرفته و باید دید آیا می‌تواند تصویری ایده‌آل از آنچه برای فرآیند داوری در جشنواره فیلم فجر در ذهن داشته است را ارائه دهد؟

حضور محمد خزاعی که پیش‌تر تهیه‌کنندگی فیلم «به وقت شام» ابراهیم حاتمی‌کیا را برعهده داشته است، در مقام رئیس سازمان سینمایی احتمالاً در پذیرش این مسئولیت از سوی این کارگردان باسابقه و معتبر سینمای ایران بی‌تأثیر نبوده است اما هنوز برای مشاهده نتایج داوری و البته کیفیت حضور آقا ابراهیم در اختتامیه جشنواره فجر امسال کنجکاویم؛ آیا او همچون دیگر دوره‌هایی که به‌عنوان برگزیده برای دریافت سیمرغ روی سن اختتامیه حاضر می‌شد، امشب و در برج میلاد به‌عنوان داور پشت تریبون خواهد رفت؟ او آیا بعد از مدت‌ها سکوت درباره حواشی این روزهای سینمای ایران موضع‌گیری خواهد کرد؟ امشب ابراهیم حاتمی‌کیا بیش از همیشه در معرض توجه قرار دارد.

حاشیه روز؛ «غریب» چرا غریب ماند؟

رونمایی از فهرست نامزدهای بخش‌های مختلف جشنواره فجر از نگاه هیأت داوران هر ساله با حاشیه‌ها و قضاوت‌هایی در محافل رسانه‌ای همراه می‌شود و طبیعتاً جشنواره چهل‌ویکم هم نمی‌توانست از این قاعده مستثنی بماند.

شب گذشته مجتبی امینی فهرست نامزدهای جشنواره فیلم فجر در بخش‌های مختلف را در یک نشست رسانه‌ای اعلام کرد؛ فهرستی که مهمترین ویژگی آن در نگاه اول تعداد بالای نامزدها در هر بخش بود. برخلاف قاعده مرسوم در ادوار جشنواره فجر برای معرفی ۵ نامزد برای هر جایزه، داوران جشنواره امسال در اکثر بخش‌ها ۷ نامزد و در مواردی حتی بیشتر را اعلام کرده‌اند که باید منتظر ماند و دید آیا هیأت داوران در بیانیه پایانی خود توضیحی در این زمینه ارائه خواهند کرد یا خیر؟

از نکات مهم در فهرست آرای داوران جشنواره چهل‌ویکم توجه ویژه آن‌ها به تنها انیمیشن حاضر در جشنواره یعنی «بچه زرنگ» است؛ براساس قوانین جشنواره در نبود حداقل دو انیمیشن در ترکیب آثار جشنواره اهدای سیمرغ بهترین انیمیشن خودبه‌خود لغو شده است اما داوران انیمیشن «بچه زرنگ» را در بخش‌های مهمی همچون بهترین تدوین، بهترین صدا، بهترین موسیقی، بهترین فیلمنامه، بهترین کارگردانی و بهترین فیلم شایسته نامزدی سیمرغ بلورین تشخیص داده‌اند. این اتفاق بسیار مهمی برای جریان انیمیشن‌سازی سینمای ایران محسوب می‌شود که گویی دیگر نمی‌توان آن‌ها را در جریان اصلی سینمای ایران نادیده گرفت.

تکیه حاتمی‌کیا بر کرسی داوری پس از ۱۴ سال/ «غریب»‌ چرا غریب ماند؟
درخشش بابک حمیدیان در نقش شهید بروجردی از نگاه هیأت داوران نادیده ماند!
در میان فیلم‌های بخش سودای سیمرغ فیلم «سینمامتروپل» به کارگردانی محمدعلی باشه‌آهنگر با نامزدی در ۱۳ بخش رکورددار است و پس از آن هم فیلم «اتاقک گلی» ساخته محمد عسگری در ۱۱ بخش بیشترین تعداد نامزدی را به دست آورده است. فیلم «شماره ۱۰» به‌کارگردانی حمید زرگرنژاد هم با نامزدی در ۱۰ بخش حضور موفقی در جلب توجه داوران داشته است.

در این میان اما عجیب‌ترین سرنوشت را فیلم «غریب» تازه‌ترین ساخته محمدحسین لطیفی داشت؛ فیلم که به‌عنوان محصول جدید سازمان سینمایی اوج از مدت‌ها قبل از جشنواره فجر به‌عنوان مهمترین پروژه امسال سینمای ایران توصیف می‌شد و رونمایی از آن هم با واکنش مثبت اصحاب رسانه همراه بود. غیبت نام این فیلم در فهرست نامزدهای بخش‌های اصلی به‌خصوص بخش «بهترین فیلم» از عجیب‌ترین نکات فهرست داوری امسال به‌حساب می‌آید.

عجیب‌تر از نادیده گرفتن خود فیلم، چشم‌پوشی بر درخشش غیرقابل کتمان بابک حمیدیان در نقش شهید محمد بروجردی است که به‌نظر می‌رسد داوران باید توضیح قانع‌کننده‌ای برای آن دست و پا کنند! فیلم «غریب» البته در بخش‌هایی همچون جلوه‌های ویژه، بازیگران مکمل و بهترین کارگردانی نامزد دریافت سیمرغ شده است اما توجه به نقش‌آفرینی بازیگرانی همچون مهران احمدی، فرهاد قائمیان و پردیس پورعابدینی در این فیلم و همزمان نادیده گرفتن نقش‌آفرینی بابک حمیدیان با منطق سینمایی قابل توضیح نیست!

نکته روز؛ بخش «بین‌المللی» و سوالات بی‌پاسخ

حالا دیگر روز پایانی جشنواره را هم پشت سر گذاشته‌ایم و تا ساعتی دیگر آئین اختتامیه چهل‌ویکمین جشنواره بین‌المللی فیلم فجر در برج میلاد برگزار می‌شود تا برگزیدگان بخش‌های مختلف این رویداد معرفی شوند اما همچنان شرایط برگزاری بخش بین‌الملل این رویداد که بعد از چند سال باردیگر با بخش ملی ادغام شده است با ابهامات بسیاری مواجه است.

فهرست فیلم‌های راه‌یافته در بخش‌های مختلف بین‌الملل اعم از «جلوه‌گاه شرق» و «سینمای سعادت» هنوز به‌صورت مدون و مشخص رسانه‌ای نشده است و تنها در طول ایام برگزاری جشنواره به‌صورت روزانه جدول اکران آثار این بخش اطلاع‌رسانی می‌شد. در زمینه ترکیب اعضای هیأت انتخاب و داوری هم هنوز اطلاع‌رسانی صورت نگرفته و احتمالاً قرار است در آئین اختتامیه شاهد رونمایی از ترکیب اعضای این هیأت‌ها باشیم.

تکیه حاتمی‌کیا بر کرسی داوری پس از ۱۴ سال/ «غریب»‌ چرا غریب ماند؟
عکس یادگاری مهمانان خارجی جشنواره چهل‌ویکم فجر با وزیر ارشاد
در زمینه میزبانی از مهمانان خارجی هم همه چیز محدود به برگزاری یک نشست صمیمانه میان مهمانان خارجی و وزیر ارشاد شد و روز گذشته هم تعدادی از این مهمانان خارجی در برابر اصحاب رسانه قرار گرفتند تا از علایق خود نسبت به سینمای ایران بگویند اما بازهم خبری رسمی از فهرست مهمانان بخش بین‌الملل جشنواره مخابره نشده است.

بازار فیلم هم که یکی از بخش‌های مهم بین‌المللی جشنواره به حساب می‌آید از روز ۱۷ بهمن‌ماه در برج میلاد آغاز به کار کرده است اما درباره کمیت و کیفیت برنامه‌های این دوره از بازار فیلم فجر گزارش‌های رسمی هنوز مخابره نشده است.

بخش بین‌الملل جشنواره فیلم فجر طی سال‌های گذشته به‌صورت تفکیک شده از بخش ملی و در قالب «جشنواره جهانی فیلم فجر» در اردیبهشت‌ماه هر سال برگزار می‌شد و از امسال و با تصمیم محمد خزاعی در مقام رئیس سازمان سینمایی این بخش بار دیگر به بخش ملی ضمیمه شده است؛ حالا مجتبی امینی در مقام دبیر جشنواره باید در آئین اختتامیه گزارشی از دستاوردهای این ادغام ارائه کند؛ آیا جشنواره چهل‌ویکم فیلم فجر به معنای واقعی کلمه «بین‌المللی» برگزار شده است؟