هنوز نتوانسته‌ایم در دستگاه قضایی «تحول» ایجاد کنیم

به گزارش نسیم صبا ازمهر، حجت‌الاسلام والمسلمین محسنی اژه‌ای، صبح چهارشنبه ۲۷ دی ماه ۱۴۰۲ در ادامه بازدیدهای میدانی خود از مراجع و مراکز قضایی، قریب به ۳ ساعت از مجتمع قضایی بعثت و دادسرای ناحیه ۱۶ در جنوب پایتخت بازدید کرد و از نزدیک در جریان کم و کیف رسیدگی به پرونده‌ها در این واحد قضایی قرار گرفت.

مجتمع قضایی بعثت دارای ۱۱ شعبه دادگاه کیفری و ۸ شعبه دادگاه حقوقی است؛ همچنین در دادسرای ناحیه ۱۶ نیز ۷ شعبه بازپرسی، ۷ شعبه دادیاری و ۵ شعبه اجرای احکام مدنی فعال هستند.

علاوه بر دیدار بدون واسطه با مردم و مراجعه‌کنندگان به دستگاه قضایی، آسیب‌شناسی از روندها و فرایندهای موجود در مراکز و مراجع قضایی یکی از اصلی‌ترین اهداف حجت‌الاسلام والمسلمین محسنی اژه‌ای از بازدیدها و سرکشی‌های خود از واحدهای قضایی است؛ این مهم در جریان بازدید امروز قاضی‌القضات از مجتمع قضایی بعثت و دادسرای ناحیه ۱۶ در جنوب پایتخت نیز مورد توجه بود و رییس قوه قضاییه با نگاهی تخصصی و موشکافانه، روندهای موجود در این واحد قضایی را مورد ارزیابی قرار داد.

اما یکی از نکات متمایزکننده و شاخص بازدید امروز قاضی‎ القضات از مجتمع قضایی بعثت، بررسی میدانی و موشکافانه و دقیق روند رسیدگی به پرونده‌های سرقت در مراجع قضایی بود؛ رییس قوه قضاییه پیش‌تر به کرّات تاکید کرده بود که در راستای تثبیت و تحکیم امنیت فیزیکی و روانی شهروندان، سارقان سابقه‌دار همچون مرتکبین جرایم خشن از هیچگونه تأسیسات ارفاقی بهره‌مند نخواهند شد.

بر همین اساس، رییس عدلیه در جریان سرکشی امروز خود از مجتمع قضایی بعثت و دادسرای ناحیه ۱۶ تهران، به صورت از پیش اعلام نشده وارد جلسه بازپرسی سه متهم به سرقت شد که از قضا در زمره سارقان سابقه‌دار بودند؛ قاضی‌القضات در ابتدای ورود خود به این جلسه، به گونه‌ای که متهمان متوجه حضور وی نشوند، در نزدیک درب ورودی قرار گرفت و با دقت به استماع دفاعیات این سارقان سابقه‌دار پرداخت؛ وی سپس در اتاق بازپرسی حاضر شد و با این سه متهم به گفت‌وگو پرداخت و مورد به مورد و مستدلاً، دفاعیات آمیخته با اکاذیب آنها را واگویه کرد.

رییس عدلیه خطاب به این سه متهمِ سابقه‌دار گفت: چنانچه در این پرونده جرم شما اثبات شود، باید از حضور مجددتان در جامعه جلوگیری کرد تا زمانیکه به صورت کامل مجازات قانونی خود را سپری کنید؛ این امر هم صرفاً به سبب دزدی‌ها و کسب مال حرامتان نیست بلکه به سبب تهدید امنیت جانی و روانی شهروندان بواسطه آزادی شماست.

حجت‌الاسلام والمسلمین محسنی اژه‌ای در ادامه سرکشی خود از مجتمع قضایی بعثت و دادسرای ناحیه ۱۶ تهران، در یکی دیگر از دادگاه‌های رسیدگی به پرونده سرقت حضور یافت و به استماع دفاعیات ۵ متهم این پرونده پرداخت که سه تن از آن‌ها در جلسه دادگاه حضور داشتند و دو تن دیگر از زندان به صورت برخط، محاکمه می‌شدند؛ همچنین ۴ شاکی نیز که منازل‌شان مورد سرقت واقع شده بود، در جلسه دادگاه حضور داشتند.

قاضی‌القضات در این جلسه یا اجازه رییس دادگاه، پس از استماع دفاعیات متهمان، سوالات تخصصی و کارشناسی را با تَوالی و تکرار و به صورت فنی از آنها پرسید، به گونه‌ای که این متهمان در پاسخ، به تناقض‌گویی افتادند و تناقضات آنان برای همه حاضرین در جلسه دادگاه آشکار شد.

رییس عدلیه سپس خطاب به این متهمان سابقه‌دار گفت که مهم‌تر از آن طلا و یا وجوهی که شما از منازل شهروندان سرقت کرده‌اید، آن امنیت روانی‌ای است که شما از آنها سلب کرده‌اید و باز مهم‌تر از همه اینها، عدم تنبّه و پشیمان و نادم نبودن شما است که این امر به وضوح در مطالبی که می‌گویید، آشکار است.

قاضی‌القضات سپس خطاب قاضی حاضر در دادگاه تصریح کرد که این متهمان چنانچه جرم‌شان آشکار شد، با عنایت به سابقه‌دار بودن‌شان به هیچ وجه نباید مشمول تأسیسات ارفاقی و آزادی مشروط شوند و در فهرست عفو نیز نباید قرار گیرند؛ چرا که ترحم به این قبیل مجرمان، ظلم به مردم است.

در ادامه جلسه دادگاه، یکی از شکات این پرونده که از منزل او سرقت شده بود، از حُسن تدبیر رییس قوه قضاییه و سوالات تخصصی و کارشناسی وی از متهمان پرونده که دروغ‌گویی‌های‌شان را آشکار کرد تقدیر به عمل آورد و چنین گفت که‌ای کاش فیلم این سوالات فنی رییس قوه قضاییه از این متهمانِ سابقه‌دار برای قضات به نمایش درآید تا آن‌ها نیز ضمن الگوگیری، بتوانند با سرعت تناقض‌گویی‌های متهمان به سرقت را آشکار کنند.

دیدار بدون واسطه و چهره به چهره با مردم و مراجعان، همانند همه بازدیدهای میدانی رییس قوه قضاییه، یکی از برنامه‌های سرکشی وی از مجتمع قضایی بعثت و دادسرای ناحیه ۱۶ تهران بود؛ بر همین اساس، رییس عدلیه به استماع مشکلات و مسائل برخی از مراجعان پرداخت و دستورات مقتضی را برای رفع مسائل آن‌ها در چارچوب موازین قانونی صادر کرد.

حجت‌الاسلام والمسلمین محسنی اژه‌ای در ادامه بازدید خود از مجتمع قضایی بعثت و دادسرای ناحیه ۱۶ تهران، طی سخنانی در جمع قضات و کارکنان این مراجع قضایی ضمن تبریک فرارسیدن ماه پر خیر و برکت رجب اظهار کرد: از همه کارکنان و قضات شاغل در دستگاه قضایی، بویژه شما که در مجتمع قضایی بعثت و دادسرای ناحیه ۱۶ تهران فعالیت دارید کمال قدردانی را دارم، چرا که با وجود کمبود امکانات و حجم بالای کار و پرونده‌ها و همچنین مضایق مالی، خدمت خالصانه به مردم را در دستور کار قرار داده‌اید؛ باید همواره مراقبت کرد که این انگیزه خدمت خالصانه به مردم، از بین نرود و یا کاهش نیابد.

رییس قوه قضاییه در ادامه تصریح کرد: یکی از دغدغه‌های من در سرکشی‌ها و بازدیدها از مراجع و مراکز قضایی آن است که به واسطه حضور من، روند رسیدگی به پرونده‌ها و رتق‌وفتق امور مردم و مراجعان به تأخیر نیافتد و همواره تاکید دارم که مبادا به واسطه حضور من در یک مجتمع قضایی، اوقات رسیدگی به پرونده‌ها تجدید شود.

رییس دستگاه قضا در ادامه با تبیین و تشریح شاخصه‌های «تحول» در عدلیه اظهار داشت: اگرچه ما در دستگاه قضایی، «سند تحول» تدوین کرده‌ایم، اما هنوز نتوانسته‌ایم به معنای واقعی کلمه، «تحول» ایجاد کنیم؛ همچنین اگرچه اقداماتی در راستای بهبود امور و ارتقا خدمت‌رسانی‌ها صورت گرفته است، اما باید برای «کاهش عناوین مجرمانه» و «تقلیل ورودی پرونده‌ها»، تدابیر کلانی را اتخاذ کنیم.

قاضی‌القضات در ادامه با اشاره به حجم بالای کار و تخصصی بودن امور در مجتمع قضایی بعثت، گفت: شعب تخصصی و متفاوتی در مجتمع قضایی بعثت دایر است؛ شعبی که پرونده‌هایی بعضاً پیچیده و غامض و دارای مخاطبان خاص را رسیدگی می‌کنند؛ علی ایحال با وجود این امر، باید تدابیری اتخاذ شود که توازن و تعادلی در ارجاع پرونده‌ها به شعب ایجاد شود.

حجت‌الاسلام والمسلمین محسنی اژه‌ای در ادامه با اشاره به مقوله آمارِ رسیدگی به پرونده‌های قضایی توسط شعب، گفت: آمار صرفاً یکی از معیارهای سنجش برای آشکار شدن توانایی و تبحر قضات است و نباید صرفاً به این معیار اکتفا کرد و شاخص اصلی ما نباید آمار باشد ممکن است یک پرونده به لحاظ موضوع، مخاطبان، متهمان و ارزشی که دارد با ۱۰۰ پرونده برابری داشته باشد؛ من در زمان قضاوت در یکی از مراجع قضایی، در دو ماه، طبق آمار اعلامی از سوی رییس آن مرجع، صرفاً یک پرونده مورد رسیدگی داشتم، اما همان یک پرونده، پرونده‌ای حجیم و با متهمان بسیار و ابعادی پیچیده بود.

رییس قوه قضاییه در پایان خطاب به رییس کل دادگستری تهران دستور داد اقدامات مقتضی را در راستای رفع مشکلات محیطی و امکاناتیِ مجتمع قضایی بعثت و دادسرای ناحیه ۱۶ واقع در جنوب پایتخت اتخاذ کند و در خصوص ساماندهی پرونده‌های راکدِ موجود در این مرجع قضایی، به سرعت اتخاذ تدبیر کند.

پیش از سخنان رییس دستگاه قضا، علی القاصی رییس کل دادگستری استان تهران، حجت‌الاسلام علیپور سرپرست مجتمع قضایی بعثت، رستم‌زاده مدیر دفتر کل دادسرای ناحیه ۱۶ و خانم تولایی دادرس یکی از شعب اجرای احکام مدنی، به بیان مطالب و نقطه نظرات خود پرداختند.