به گزارش نسیم صبا:تالاب بین المللی کانی برازان با مساحت هزار و ۵۰ هکتار در جنوب دریاچه ارومیه و ۳۰ کیلومتری مهاباد واقع شده و به عنوان بیست و چهارمین تالاب کشور در کنوانسیون رامسر به ثبت رسیده است و به عنوان یکی از تالاب های اقماری دریاچه ارومیه و نخستین پناهگاه حیات وحش آذربایجان غربی از تالاب‌های زیبا و مهم این استان به شمار می‌رود.
این تالاب که با مساحت حوضه آبریز چهار هزار و ۱۰ هکتار تحت مدیریت سازمان حفاظت محیط زیست قرار دارد از با ارزش ترین زیستگاه‌های انواع پرندگان آبزی و کنار آبزی مهاجر و بومی در شمال غرب کشور به شمار می‌رود که همچون نگینی فیروزه‌ای همه ساله در فصول مختلف سال میزبان هزاران پرنده مهاجر و بومی است.
تالاب کانی برازان که در زبان کُردی به معنی چشمه گرازها است در شمال روستای «قره داغ» واقع شده و به دلیل گوناگونی و فراوانی گونه‌های زیستی از سوی کمیته ملی طبیعت گردی کشور به عنوان نخستین سایت پرنده نگری در ایران نیز معرفی شده است.
معرفی این تالاب زیبا و شگفت انگیز به عنوان یک سایت پرنده نگری در کشور، بهره برداری اکوتوریسمی از آن را به دلیل داشتن قابلیت‌های بالا و پوشش گیاهی متنوع و مهاجرت سالانه ۲۰۰ هزار انواع پرنده به این زیستگاه برای علاقه مندان به طبیعت بویژه پرنده نگران فراهم کرده است.
حال خوش تالاب «کانی برازان» مهاباد، بهشت پرندگان ایران
این گنجینه ارزشمند، هم اکنون متنوع ترین گونه‌های جانوری از جمله انواع پرندگان نادر را در دامان خود پرورش می‌دهد و در فصول مختلف سال از جمله مهمترین تالاب های آذربایجان غربی برای زمستان گذرانی و تخم گذاری پرندگان به شمار می‌آید.
بر اساس آخرین بررسی ها تعداد ۷۵ گونه پرنده آبزی و کنار آبزی متعلق به ۱۱ خانواده در این تالاب شناسایی شده است که در صورت اضافه کردن گونه های خشک زی، این تعداد به بیش از ۱۸۰ گونه خواهد رسید که همین امر اهمیت این تالاب را بیش از پیش آشکار می سازدبر اساس آخرین بررسی‌ها تعداد ۷۵ گونه پرنده آبزی و کنار آبزی متعلق به ۱۱ خانواده در این تالاب شناسایی شده است که در صورت اضافه کردن گونه‌های خشک زی، این تعداد به بیش از ۱۸۰ گونه خواهد رسید که همین امر اهمیت این تالاب را بیش از پیش آشکار می‌سازد.
این تالاب، تقریبا در تمام فصول سال امکان مشاهده پرندگان وحشی و کم یاب را به علاقه مندان می‌دهد که این امر از منحصر بفردترین ویژگی‌های این زیستگاه آبی در کشور است که آن را از دیگر تالاب های موجود متمایز می‌سازد.
بهار بهترین فصل پرنده نگری
فصل بهار بهترین زمان برای مشاهده پرندگان به شمار می رود هر چند که در فصل پاییز نیز شمار پرندگان افزایش پیدا می کند و پرندگان جوان به گروه های قدیمی می پیوندند ولی فصل بهار نیز به دلیل آغاز زمان زادآوری و جوجه آوری پرندگان در تالاب ها از اهمیت زیادی برخوردار است.
جوجه آوری انواع پرندگان مهاجر و بومی در این تالاب، زیبایی این پهنه آبی را دوچندان می‌کند بطوریکه صدای جوجه‌های تازه از تخم درآمده از میان نیزارها به گوش می‌رسد و جوجه‌هایی که به ردیف در پشت سر مادرشان در آب در حال شنا کردن هستند، فضای دلنشین و زیبایی را بر این تالاب ها حکمفرما می‌کند که می‌تواند برای پرنده نگران بسیار جذاب و دیدنی باشد.
توسعه بخش پرنده نگری در این تالاب علاوه بر مزیت‌های فراوانی که می‌تواند عاید صنعت گردشگری کند، نقش مهمی نیز در آشنا کردن اقشار مختلف مردم با دنیای زیبا و لطیف پرندگان دارد.
حال خوش تالاب «کانی برازان» مهاباد، بهشت پرندگان ایران
آوای خوش انواع پرندگان مهاجر و بومی که از میان نیزارها به گوش می‌رسد، جنب و جوش خاصی در کانی برازان به وجود آورده و پرندگان رنگارنگی که در آب آن در حال شنا کردن هستند، فضای دلنشین و زیبایی را بر این تالاب حکمفرما کرده و زیبایی آن را خیره کننده کرده است.
تالاب کانی برازان میزبان ۳۵ هزار پرنده مهاجر
رییس اداره حفاظت محیط زیست مهاباد گفت: تالاب بین‌المللی «کانی برازان» این شهرستان با توجه به بارندگی‌های مطلوب سال آبی جاری، این روزها میزبان بیش از ۳۵ هزار بال انواع پرندگان مهاجر است.
فاروق سخنور اظهار کرد: این پرندگان با شروع فصل مهاجرت وارد این پهنه آبی شده و شمارشان به دلیل احیای این تالاب و شرایط زیستی مناسب نسبت به ۲ ماه گذشته بیش از ۵۰ درصد افزایش یافته است.
وی افزود: بارندگی‌های اخیر از یکسو و از طرف دیگر انتقال ۲.۵ میلیون متر مکعب آب از سد مهاباد به این تالاب موجب احیای آن شده و زمینه بسیار مناسبی را برای زیست و استراحت پرندگان مهاجر در این پهنه آبی بوجود آورده است.
سخنور اضافه کرد: هم اکنون حجم آب ورودی به این تالاب از سرشاخه رودخانه مهاباد همچنان جریان داشته و در وضعیت فعلی به نیم مترمکعب بر ثانیه رسیده است.
وی ادامه داد: عمق آب این تالاب در مکان‌های مختلف متناوب بوده و ارتفاع آب بین صفر تا حداکثر ۷۵ سانتی‌متر در نوسان است.
رییس اداره حفاظت محیط زیست مهاباد تاکید کرد: آب این تالاب از رودخانه مهاباد، چشمه روستای «قره‌داغ» و زهکش‌های اطراف این تالاب تامین می‌شود که با توجه به لایروبی زهکش‌ها سرعت ورود آب از وضعیت مناسبی برخوردار است.
تالاب کانی برازان میزبان پرندگان کمیاب و در حال انقراض
رییس اداره حفاظت محیط زیست مهاباد اضافه کرد: براساس مشاهدات انجام شده در این تالاب پرندگان مهاجری شامل آبزی و کنار آبزی از جمله خوتکا، فلامینگو، غاز خاکستری، پلیکان، انواع مرغابی سرسبز و حنایی، تاجدار، فیلوکس، فلامینگو، کشیم بزرگ و گردن سرخ و کوچک، تنجه، آنقوت، خروس کولی، انواع آبچلیک، کاکایی ارمنی و سرسیاه و پرستوی دریایی هم اکنون وجود دارد.
در میان پرندگان مهاجری که وارد تالاب بین المللی کانی برازان شده اند پرندگان کمیابی چون «اردک سرسفید»، «خروس کولی دم سفید» و «مرمری» نیز دیده می‌شود که برای استراحت و تغذیه در این تالاب فرود آمده اندسخنور با بیان اینکه در میان این پرندگان مهاجر، پرندگان کمیابی چون «اردک سرسفید»، «خروس کولی دم سفید» و «مرمری» نیز دیده می‌شود، گفت: مدت توقف این پرندگان مهاجر در تالاب کانی برازان متفاوت بوده و بعضی از گونه ها تنها چند روز توقف دارند و برخی دیگر مدت بیشتری در این تالاب به استراحت و تغذیه می‌پردازند.
وی یادآور شد: علاوه بر گونه های بومی تالاب کانی برازان، برخی از گونه‌ها زمستان خود را در این تالاب سپری می‌کنند و در فصل بهار دوباره به مناطق شمالی تر می‌روند.
سخنور اضافه کرد: این تالاب به دلیل تنوع غذایی و شرایط مناسب به یکی از استراحتگاه‌ها و زیستگاه‌های مهم پرندگان در شمالغرب کشور تبدیل شده و همه ساله پذیرای شمار زیادی انواع پرندگان مهاجر است.
حال خوش تالاب «کانی برازان» مهاباد، بهشت پرندگان ایران
میزان آب تالاب کانی برازان نسبت به پارسال ۵۰ درصد افزایش یافته است
مدیرعامل شرکت تعاونی خدمات گردشگری تالاب کانی برازان مهاباد نیز می‌گوید: حجم آب تالاب بین‌المللی “کانی‌برازان” با توجه به بارندگی های مناسب سال آبی جاری با حدود ۵۰ درصد افزایش نسبت به مدت مشابه سال قبل هم اکنون به حدود ۱۰ تا ۱۲ میلیون مترمکعب رسیده است.
محسن معارف پناه اظهار کرد: این وضعیت مناسب زیستی موجب شده تا این تالاب میزبان بیش از ۳۵ هزار بال انواع پرنده باشد که در مقایسه با سال های گذشته از نظر تنوع پرندگان شرایط بسیار مناسبی برخوردار است.
وی با بیان اینکه هم اکنون حجم آب ورودی به این تالاب از سرشاخه رودخانه مهاباد همچنان جریان دارد افزود: در سال گذشته تخصیص به موقع حقابه ۲.۵ میلیون مترمکعبی به این تالاب موجب شد تا از خطر خشک شدن خارج شود.
وی ادامه داد: شرایط بسیار مناسب زیستی این تالاب موجب شد تا در تعطیلات عید نوروز امسال کانی برازان میزبان حدود ۹ هزار گردشگر باشد که شماری از آنها حتی از امکانات برج پرنده نگری این سایت از جمله دوربین‌های ویژه دیدن پرندگان نیز استفاده کردند.
حال خوش تالاب «کانی برازان» مهاباد، بهشت پرندگان ایران
کانی برازان، سرزنده ترین تالاب حوضه دریاچه ارومیه
رییس اداره حفاظت و احیای تالاب های آذربایجان غربی گفت: بارندگی های مطلوب سال آبی جاری و اختصاص به موقع حقابه باعث شده تا تالاب بین المللی کانی برازان مهاباد به عنوان یکی از تالاب های اقماری دریاچه ارومیه اینک به سرزنده ترین و پویا ترین تالاب این حوضه آبریز تبدیل شده و هم اینک پذیرای شماری زیادی از پرندگان بومی و مهاجر این منطقه تبدیل شود.
حقابه تالاب‌های اقماری دریاچه ارومیه در سال آبی جاری براساس مطالعات انجام شده، ۱۷۶ میلیون مترمکعب تعیین شده است که از این میزان حقابه تالاب کانی برازان نیز ۱۶ میلیون متر مکعب است که امور آب استان باید این میزان را از منابع آبی مختلف تامین کند
امید بنابی افزود: حقابه تالاب‌های اقماری دریاچه ارومیه در سال آبی جاری براساس مطالعات انجام شده، ۱۷۶ میلیون مترمکعب تعیین شده است که امور آب استان باید این میزان را از منابع آبی مختلف تامین کند.
وی اضافه کرد: برهمین اساس میزان حقابه تالاب کانی برازان نیز ۱۶ میلیون متر مکعب تعیین شده است که تخصیص ۸۰ درصدی این رقم نیز می تواند نقش مهمی در پویایی آن به لحاظ زیستی شود.
بنابی ادامه داد: حقابه تالاب‌ها با توجه به اهمیت حفظ اکوسیستم و نقش زیست محیطی آنها، بعد از تامین آب شرب در جایگاه دوم قرار دارد که باید از منابع آبی مختلف تامین شود.
وی با بیان اینکه حقابه تالاب‌های استان مطالعه و در قالب طرحی به وزارت نیرو ارسال شده است افزود: در این طرح میزان مورد نیاز هر تالاب و زمان لازم برای تامین حقابه آن تعیین و برای تخصیص در اختیار دستگاه های ذیربط قرار گرفته است تا در سال آبی جاری تامین شود.
تخصیص نیافتن حقابه تهدیدی برای حیات کانی برازان
مدیرعامل شرکت تعاونی خدمات گردشگری تالاب کانی برازان مهاباد اضافه کرد: میزان حقابه ای که از سوی وزارت نیرو به این تالاب اختصاص پیدا می کند همه ساله بویژه در اوج بحران های خشکسالی باید تثبیت شود تا روند زیست پرندگان در آن با مشکل موجه نگردد.
حال خوش تالاب «کانی برازان» مهاباد، بهشت پرندگان ایران
وی افزود: این تالاب که به دلیل موقعیت ویژه و شرایط زیستی منحصربفرد خود در سال ۱۳۸۵ به عنوان منطقه شکار ممنوع اعلام شد هم اینک نخستین پناهگاه حیات وحش آذربایجان‌غربی و یکی از مناطق چهارگانه کشور با جایگاه قانونی معرفی شده است از اینرو به عنوان یکی از مهمترین تالاب های غرب کشور نیازمند حقابه ثابت و مستمر است تا به حیات خود حتی در موارد بحرانی ادامه دهد.
معارف پناه ادامه داد: با توجه به کاهش بارش‌های چند سال اخیر و خشکسالی‌های گذشته و همچنین برداشت آب از رودخانه‌های منتهی به تالاب و تخصیص نیافتن حقابه به تالاب مهمترین تهدید برای این زیستگاه طبیعی است.
وی افزود: برداشت بی‌رویه آب‌های زیرزمینی از طریق حفر چاه‌ها و کاهش میزان آب سفره‌های زیر زمینی باعث افت سطح ایستایی تالاب شده و بر کیفیت آب تالاب تاثیرگذار است.
وی به نقش مهم روستانشینان در حفاظت از تالاب کانی برازان اشاره کرد و گفت: ساکنان روستاهای “قره داغ” و ” خورخوره” که در حاشیه این تالاب واقع شده اند نقش مهمی در حفاظت از این تالاب و به ویژه پرندگان آن داشته و خود را در صیانت از آن سهیم می دانند.
حقابه تالاب های آذربایجان غربی باید تثبیت شود
معاون محیط طبیعی و تنوع محیط زیستی اداره کل حفاظت محیط زیست آذربایجان غربی گفت: حق آبه تالاب‌های استان برای جلوگیری از خشک شدن باید سالانه اختصاص و تثبیت شود.
حال خوش تالاب «کانی برازان» مهاباد، بهشت پرندگان ایران
حجت جباری افزود: مطالعات نیاز آبی تالاب های استان انجام شده و نیاز است با همکاری و موافقت وزارت نیرو و ابلاغ مصوبه سهمیه حق آبه تالاب‌ها مشخص و واگذار شود.
وی ادامه داد: تاکنون نیز در مواقع لزوم و اضطراری برای برخی از تالاب ها به صورت رایزنی و همکاری بین ادارات حق آبه تامین و از خشک شدن آنها جلوگیری شده و این روال نیاز به تثبیت حقابه دارد.
معاون محیط طبیعی و تنوع محیط زیستی اداره کل حفاظت محیط زیست آذربایجان غربی بیان کرد: تالاب کانی برازان یکی از تالاب های کشور است که در آن سمن هایی در سطح ملی فعالیت دارد و بیشترین مشارکت جوامع محلی در امر نگهداری و بهره برداری از آن به وقوع پیوسته است.
پساب‌های کشاورزی و زباله تهدیدی برای کانی برازان
پساب‌های کشاورزی که مملو از کود شیمیایی و سموم است در مسیر آب رودخانه مهاباد وارد آن شده و سپس وارد تالاب کانی برازان می شود تهدیدی جدی برای تالاب و گونه‌های جانوری و پرندگان آن به شمار می رودمدیرعامل شرکت تعاونی خدمات گردشگری تالاب کانی برازان مهاباد از دیگر مشکلات تالاب کانی برازان را پساب‌های کشاورزی عنوان کرد و گفت: این پساب‌ها مملو از کود شیمیایی و سموم و حتی فاضلاب انسانی است که در مسیر آب رودخانه مهاباد وارد آن شده و تهدیدی برای این تالاب و گونه‌های جانوری و پرندگان آن به شمار می‌رود.
این فعال زیست محیطی که در سال ۱۳۹۲ عنوان قهرمان تالاب های ایران را نیز در کارنامه خود دارد زباله‌ها را از دیگر تهدیدهای این تالاب‌ها عنوان کرد و گفت: حجم زیادی از این زباله‌ها توسط گردشگران در اطراف این تالاب رهاسازی می‌شود که باعث نازیبا شدن حاشیه تالاب و همچنین آلوده شدن محیط تالاب است.
معارف پناه خاطرنشان کرد: آتش‌سوزی در محیط تالابی نیز بر گونه‌ها گیاهی و جانوری تالاب آسیب رسانده و باعث تخریب این گونه‌ها می‌شود که با آموزش جوامع محلی و گردشگران می‌توان با زنده نگهداشتن تالاب زمینه بروز آتش‌سوزی را کاهش داد.
راه اندازی ایستگاه پایش آنلاین مولفه های زیستی در تالاب کانی برازان
رییس اداره حفاظت و احیای تالاب های آذربایجان غربی گفت: با راه‌اندازی ایستگاه مولفه زیستی پایش آنلاین در تالاب کانی برازان مولفه‌های عمق آب، میزان اکسیژن، دما، فشار و رطوبت تالاب رصد شده و ضمن کنترل و رصد آن به صورت آنلاین به دفتر تالاب‌های ایران ارسال می‌شود.
حال خوش تالاب «کانی برازان» مهاباد، بهشت پرندگان ایران
بنابی با تایید آلودگی آب ورودی به تالاب کانی برازان افزود: این آلودگی که دارای منشاء فاضلاب انسانی و پساب کودهای شیمیایی استفاده شده در بخش کشاورزی است از طریق رودخانه مهاباد که جزو یکی از آلوده ترین رودخانه‌های استان است و نیز زهکش ها وارد این تالاب می‌شود.
وی اضافه کرد: این امر موجب افزایش نیترات و فسفات موجود در آب تالاب شده و ضمن آلوده ساختن محل زیست انواع جانوران آن زمینه را برای رشد جلبک‌ها فراهم کرده است.
بنابی گفت: برای مقابله با این معضل، کارشناسان محیط زیست به ۲ صورت کوتاه مدت و بلند مدت وارد عمل شده‌اند که در کوتاه مدت با جمع آوری مکانیکی جلبک‌ها و در بلند مدت با ایجاد لاگن‌های طبیعی و مصنوعی زمینه بهبود کیفیت آب آن فراهم شده است.
۲ لاگن در تالاب بین المللی کانی برازان ایجاد شد
رییس اداره حفاظت و احیای تالاب‌های آذربایجان غربی افزود: ۲ لاگن طبیعی و مصنوعی (دریاچه های دست ساز کوچک) هر کدام به مساحت یک هکتار و به عمق یک متر در تالاب بین المللی کانی برازان این شهرستان احداث شده است.
بنابی با بیان اینکه ایجاد این لاگن‌ها برای پالایش و بهبود کیفیت آب ورودی و احیای تالاب کانی برازان ضروری است و در کاهش آلاینده‌ها بسیار موثر است افزود: لاگن‌ها ترکیبات ازته، فسفاته و فلزات سنگین را از آب می‌گیرد و موجب تصفیه آب تالاب می‌شود.
وی با بیان اینکه با مطالعه کارشناسی بر روی تالاب های منطقه مشخص شد که اصلی ترین مشکل تالاب کانی برازان مهاباد کیفیت آب ورودی به این تالاب است اظهار کرد: ۲ لاگن کاهنده مواد آلی با استفاده از پوشش گیاهی «لویی» و «نی» در ورودی آب به تالاب ایجاد شده که بطور طبیعی کیفیت آب برای آبزیان و گیاهان را بهبود می‌دهد.
حال خوش تالاب «کانی برازان» مهاباد، بهشت پرندگان ایران
بنابی اضافه کرد: گیاهان لویی و نی، فسفات و نیترات موجود در آب را کاهش می‌دهد و اکسیژن آب را زیاد می‌کند که این اقدام از رشد بی رویه نی‌های تالاب و جلبک‌های مازاد جلوگیری می‌کند تا امکان زندگی به سایر گونه‌های جانوری و گیاهی میسر شود.
وی با بیان اینکه این اقدامات در مجموع ۴۰ درصد کیفیت آب ورودی به تالاب را بهبود می‌بخشد، افزود: این امر در زمان پرآبی تالاب موثر است و زمانی که سطح آب کاهش و میزان آلاینده‌های آن افزایش پیدا می‌کند.
برای حل مشکل پساب های سموم کشاورزی ورودی به تالاب کانی برازان مسوولان باید کیفیت آب را از بالادست کنترل کنند که یکی از راه های موثر آن کنترل و مدیریت میزان کودهای شیمیایی استفاده شده در حوزه کشاورزی استبنایی تاکید کرد: برای حل این مشکل مسوولان باید کیفیت آب را از بالادست کنترل کنند که یکی از راه‌های موثر آن کنترل و مدیریت میزان کودهای شیمیایی استفاده شده در حوزه کشاورزی است.
رییس اداره حفاظت و احیای تالاب‌های آذربایجان غربی گفت: در کنار این امر، فاضلاب‌های چندین روستا حاشیه رودخانه مهاباد و اطراف کانی برازان که وارد زهکش‌ها و در نهایت تالاب می‌شود باید توسط شرکت آب و فاضلاب ساماندهی شود.
عملیات اجرایی پایش مشارکتی در تالاب کانی برازان
رییس اداره حفاظت محیط زیست مهاباد گفت: عملیات اجرایی پایش مشارکتی اکوسیستم تالاب بین المللی کانی برازان این شهرستان با مشارکت سمن های محلی و اداره حفاظت محیط زیست آغاز شده است.
سخنور اظهار کرد: پایش اطلاعات و داده های وضعیت آب و هوایی تالاب بین المللی کانی برازان با آموزش جوامع محلی و کارکنان تالاب توسط کارشناسان اداره کل انجام و بررسی وضعیت تالاب توسط جوامع محلی ارزیابی می شود.
وی با بیان اینکه در قالب این طرح آموزش و بکارگیری ابزارها و تجهیزات تهیه شده در تالاب ها به اطلاع جوامع محلی می رسد، ادامه داد: بر این اساس دستگاه های مولتی پارامتر، پرتابل برای اندازه گیری، پارامترهای فیزیک و شیمیایی به نیروهای محلی وسمن های زیست محیطی آموزش داده می شود.
رییس اداره حفاظت محیط زیست مهاباد با اشاره به اینکه حفاظت و مدیریت بهینه تالاب ها فقط با تولید داده های قابل اعتماد و پایش مستمر و مشارکتی آنها امکان‌پذیر است، اظهار داشت: پس از این آموزش ها و تحویل تجهیزات، تالاب ها به صورت ماهانه توسط سمن های محلی پایش و به اداره کل حفاظت محیط زیست ارسال خواهند شد.
سخنور بیان کرد: مشارکت مردم در حفاظت اکوسیستم های آبی محور اصلی رویکرد زیست بومی در مدیریت جامع تالاب‌ها است و با بستری که برنامه مدیریت جامع فراهم می آورد این کار با انسجام بیشتری انجام می‌شود.
به گزارش ایرنا، تالاب بین المللی کانی برازان به عنوان یک گنجینه ارزشمند با چشم انداز زیبا و طبیعی خود در زمان حاضر متنوع ترین گونه های جانوری از جمله انواع پرندگان آبزی و غیرآبزی را در دامان خود پرورش می دهد.
از گونه های مهم پرندگان این تالاب می توان به فلامینگو، چنگر، اردک بلوطی، اردک سرسفید، حواصیل خاکستری، پرستوی دریایی، اردک مرمری، باکلان کوچک، پلیکان سفید، چوب پا، کشم بزرگ و عروس غاز اشاره کرد.
حال خوش تالاب «کانی برازان» مهاباد، بهشت پرندگان ایران
در میان این پرندگان انواع نادری چون خروس کولی دم سفید، اردک سرسفید، اردک مرمری نیز که در فهرست پرندگان در خطر انقراض هستند، دیده می‌شود که تاکنون در کمتر تالابی از کشور مشاهده شده است.
در منطقه کانی برازان تاکنون ۴۵ گونه گیاهی از ۳۵ جنس و ۱۷ خانواده شناسایی شده است که این گیاهان ۲۱ جامعه گیاهی را تشکیل می‌دهد و بیشتر گونه‌های شناسایی شده از خانواده اسفناج Chenopodiaceae و گندمیان Graminae بوده و گونه های شناسایی شده در داخل تالاب نیز شامل نی، بوریا، جگن و گز است.
تالاب کانی برازان به عنوان اولین سایت پرنده نگری کشور، نقش مهمی در تامین معیشت پایدار برای جوامع محلی و حفاظت از تنوع زیستی دریاچه ارومیه دارد و برای همین منظور سازمان حفاظت محیط زیست مکلف به تدوین و اجرای برنامه‌های مدیریت جامع (با رویکرد زیست بومی) برای اکوسیستم‌های حساس این تالاب به همراه ۲۰ تالاب مهم کشور شده است.
طرح حفاظت از تالاب‌های ایران با همکاری بین دولت ایران (سازمان حفاظت محیط زیست ایران)، صندوق تسهیلات محیط زیست جهانی (GEF) و برنامه توسعه ملل متحد (UNDP) از سال ۲۰۰۵ شروع و با هدف کاهش یا حذف دائمی تهدیدات و بطور کلی پایداری و بقا اکوسیستم‌های تالابی ایران فعالیت خود را در تالاب‌های منتخب و با اهمیت به عنوان سایت های نمونه اجرایی کرده است.
علاوه بر این برنامه، اقدامات خوبی به منظور حفاظت از محیط زیست تالاب‌ها انجام شده و احداث لاگن طبیعی برای تصفیه آب تالاب به عنوان یکی از این اقدام‌ها به تشکل‌های زیست محیطی روستاهای قره داغ و خورخوره واگذار شده است.
در شهرستان مهاباد علاوه بر تالاب بین المللی کانی برازان، تالاب‌های دایمی حسن خان و قوپی باباعلی و تالاب‌های فصلی دیگری از جمله گروس، داشخانه و قره قشلاق وجود دارد.